Tìm hiểu về andehit và methanol
Andehit, Aldehyde, hay aldehyd, là hợp chất trong hóa hữu cơ có nhóm chức cacbaldehyd: R-CHO. Tên aldehyd (aldehyde) gốc từ tiếng Latin alcohol dehydrogenatus có nghĩa: rượu đã được khử hydro. Đây là thành phần nguyên nhân gây đau đầu, chóng mặt, sốc rượu khi uống bởi chất này kích thích cho hệ tiêu hóa và hệ tuần hoàn hoạt động mạnh mẽ, làm tăng huyết áp đột ngột.
Methanol còn gọi là alcol methylic, carbonol hay đơn giản hơn là rượu gỗ. Trước đây, được điều chế bằng cách phân hủy gỗ, nay tổng hợp bằng hydro và cacbon dioxit. Metanol được dùng trong công nghiệp, đặc biệt là làm dung môi hòa tan các chất vô cơ, hữu cơ hay chiết xuất các loại dầu. Để tránh nhầm lẫn với các loại dùng để uống, người ta cho chất màu xanh vào methanol nên gọi là cồn xanh.
Nếu sản xuất đúng quy tắc thì lượng andehit, methanol có trong rượu thấp dưới mức cho phép. Nếu điều chế không đúng cách, dùng men giả, pha chế rượu giả, thì hàm lượng andehit, methanol trong rượu rất cao dễ gây ngộ độc.
Vì sao andehit, methanol xuất hiện trong rượu?
Có rất nhiều nguyên nhân khiến andehit, methanol xuất hiện trong rượu. Nguyên nhân chính xuất phát từ trong công đoạn sản xuất. Một số nguyên nhân phổ biến như:
Dùng nguyên liệu có lẫn bã (gỗ):
Thường rượu được chưng cất từ gạo (tẻ, nếp) hoặc từ đường mía (dạng mật mía). Nguyên liệu phải không chứa các loại bã dạng gỗ (cellulose). Nếu bạn chưng cất rượu từ mật mía không sạch bã. Trong quá trình lên men chưng cất, bã sẽ phân hủy cho ra methanol. Đặc biệt những cơ sở tận dụng bã mía để làm rượu sẽ cho ra loại rượu chứa hàm lượng methanol rất cao.
Sử dụng cồn để pha rượu
Ngoài những loại rượu nấu thủ công được lên men từ ngũ cốc. Còn có một loại rượu giả được làm từ cồn thực phẩm hòa với nước thành rượu. Cách làm rượu này giúp chủ sở hữu có một số lãi lớn. Tuy nhiên, những nhà làm rượu theo kiểu này thường mua cồn có chất lượng kém hơn, có giá thấp hơn. Loại cồn có chất lượng kém này vốn có hàm lượng methanol aldehyt, aceton cao vượt tiêu chuẩn (ngửi thấy mùi khó chịu), nên khi pha ra rượu sẽ có nhiều methanol, aldehyt, aceton)
Do không loại bỏ rượu đầu
Phần rượu đầu tiên khi chưng cất thường có nồng độ rất cao. Người ta thường tận dụng để pha loãng với rượu cuối hoặc để làm rượu ngâm. Tuy nhiên rượu đầu thường có chứa nhiều tạp chất methanol, aldehyd, …. độc hại. Lẽ ra phải bỏ đi, nhưng người làm rượu tiếc, giữ lại.
Cách loại bỏ andehit, methanol khỏi rượu
Gần như không có cách nào để loại bỏ hoàn toàn độc tố andehit, methanol ra khỏi rượu. Chúng ta chỉ có thể làm giảm nồng độ độc tố để chúng không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe.
Theo quy định của tổ chức ý tế thế giới, hàm lượng tạp chất độc tố methanol không vượt quá 100mg, andehit theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7043:2013 không được phép vượt quá 5mg trên 1 lít rượu ( tính trên nồng độ etanol là 100 độ ) .
Để đưa hàm lượng độc tố về mức cho phép, chúng ta có thể dùng một số cách sau:
Hạ thổ rượu
Phương pháp khử andehit, methanol trong rượu được sử dụng phổ biến từ xưa đó chính hạ thổ rượu xuống đất. Cách làm này không những giúp hương vị của rượu trở nên ngon hơn, uống êm hơn mà còn khiến cho andehit cũng được loại bỏ tốt hơn.
Theo đó, với cách khử andehit, methanol này, các bạn sẽ chọn chum ngâm rượu là các loại chum sành bởi chất liệu này được làm hoàn toàn từ đất và đem nung ở nhiệt độ rất cao. Nhờ vậy, khi hạ thổ rượu xuống đất, chất lượng rượu vẫn luôn được đảm bảo đối với sức khỏe người sử dụng.
Đun nóng rượu.
Hâm nóng rượu cũng là một trong những cách khử andehit, methanol hiệu quả được nhiều người sử dụng tại nhà hiện nay. Hiệu quả của phương pháp này hoàn toàn dựa trên cơ sở của các phản ứng hóa học. Theo đó, khi được đun nóng và sôi ở nhiệt độ thấp (khoảng 20 độ C) lượng andehit có trong rượu sẽ bay hơi và giúp cho rượu bớt độc hại hơn. Nhờ vậy khi uống, người sử dụng sẽ không còn cảm thấy đau đầu, chóng mặt đồng thời rượu uống cũng êm và thơm ngon hơn bình thường.
Bỏ rượu đầu
Như đã nói ở trên, rượu đầu có chứa rất nhiều độc tố. Bạn nên loại bỏ chúng để có rượu tốt hơn.
Sử dụng máy lão hóa rượu
Đây là phương pháp từ trường phân cực, tạo ra một luồng sóng siêu âm và từ trường làm bẻ gãy các liên kết phân tử rượu, giúp rượu trở nên êm, không gằn sốc, uống ngon như rượu đã được hạ thổ 6 tháng đến 1 năm.
Trên đây là bài viết lý giải nguyên nhân vì sao andehit, methanol xuất hiện trong rượu. Hy vọng qua bài viết, các bạn đã có những thông tin bổ ích để vận dụng loại bỏ 2 loại độc tố nguy hiểm này trong rượu, uống rượu ngon hơn và an toàn hơn.